Op de brailleleesregel bestaat braille uit 8 puntjes. Het is belangrijk om daarmee de tekens te kunnen weergeven die je het meest in documenten en online tegenkomt. Zowel voor het Nederlands als voor vreemde talen. Hoe doe je dat met een beperkt aantal puntjes? Hoe hebben de fabrikanten van schermlezers dat aangepakt? Die vragen kwamen naar voren toen ik een nieuwe brailletabel voor NVDA aan het opstellen was. Hier bespreek ik het resultaat. Bekijk de pagina over braille voor algemene informatie over dit schrift.

De huidige situatie in een notendop. Met 8 puntjes zijn 256 combinaties te maken. Lang niet genoeg voor de duizenden symbolen die wereldwijd gebruikt worden. Veel landen geven daarom hun eigen invulling aan deze combinaties. De alfanumerieke tekens zijn relatief goed gestandaardiseerd, leestekens en letters uit vreemde talen helaas niet. De verschillende regels voor het toewijzen van braillepatronen aan symbolen zijn digitaal vastgelegd in brailletabellen die zijn geïntegreerd in schermlezer of leesregel.

In Nederland is er een standaard voor het 6-punts braille, maar (nog) niet voor het 8-punts braille dat op de computer gelezen wordt. Daarom zijn er buitenlandse tabellen in gebruik. Het populairst zijn de Duitse en de Amerikaanse tabel. Sommige schermlezers zoals SuperNova bieden wel een Nederlandse tabel aan, maar die is dan hetzelfde als de Duitse of Amerikaanse.

Zelfs de landspecifieke tabellen zijn per schermlezer anders. Window-Eyes heeft bijvoorbeeld een Amerikaanse tabel die afwijkt van die in JAWS. En op de Mac of iPhone staan weer andere tabellen. Symbolen worden door elk product net iets anders (of helemaal niet!) weergegeven.

Een duidelijk voorbeeld is de populaire open source schermlezer NVDA. Die bevat een hele beperkte Amerikaanse tabel. Gebruikers die overstappen van andere producten ondervinden hier regelmatig hinder van. Ik ben zo’n gebruiker. Daarom heb ik gewerkt aan een uitgebreidere brailletabel voor NVDA. Om te zorgen dat de tabel goed aansluit bij andere producten, heb ik de tabellen uit andere Windows-schermlezers vergeleken. Dan blijkt pas goed hoe verschillend die zijn. Bovendien zijn veel keuzes niet goed gedocumenteerd. Met deze nieuwe, open source tabel wil ik daar verandering in brengen. Heb je feedback, laat dat dan weten!