Presenteren van onderwerpen in de vorm van Multimedia is een gewone zaak geworden. Flitsend vormgegeven teksten, ondersteund met geluid en beeld laten veel meer indruk bij de kijker achter dan simpele tekst, al dan niet met plaatjes. Gewend als we zijn door dagelijks kijken naar film, live stream, game of interactive Slideshow, zijn we steeds meer geconditioneerd om meerdere indrukken in een kort tijdsbestek te bevatten. Allemaal goed en wel, maar als een persoon nu visueel, auditief, cognitief of motorisch gehandicapt is? Een van de drie onderdelen van multimedia (beeld, geluid en tekst), is dan niet of verminderd waarneembaar.
Het gevolg is dat een belangrijke doelgroep niet wordt bereikt. Ontwerpers kunnen hier veel winst boeken door SMIL te gebruiken. Door: Peter op ’t Hof.

SMIL maakt multimedia toegankelijk

SMIL (Synchronized Multimedia Integration Language), vormt de oplossing om een voorheen niet bereikbaar onderdeel toch bereikbaar te maken zonder belemmering van tijd en ruimte. Door het synchroniseren van de onderdelen via een programmeertaal die als een dekmantel over de verschillende soorten data ligt, is het mogelijk om alternatieven te bieden. Hulpmiddelen worden automatisch geactiveerd waardoor de gebruiker niet met extra handelingen wordt lastig gevallen.

De richtlijnen in de Web Content Accessibility Guidelines streven naar een universele aanpak die alle doelgroepen van een volledig toegankelijk eindresultaat voorziet en niet allerlei losse aanpassingen wil integreren. Dus: voeg tekst toe als ondertiteling bij beeld of geluid of voeg in tekst of geluid een beschrijving toe van wat er bijvoorbeeld in een filmpje of Slideshow wordt getoond.

Op het eerste gezicht lijkt een dergelijke inspanning om de toepassing van SMIL op uw Multimedia te toe te passen een nodeloze tijdsbesteding. Maar het is de moeite waard: de alternatieve tekst die u aanbiedt, wordt ook door zoekmachines gezien! En ook niet-gehandicapte bezoekers kunnen er gebruik van maken wanneer zij geen tijd hebben om het filmpje te bekijken. Bedenk: wat goed voor Youtube is, helpt ook bij uw site!

We kunnen zelfs nog een stapje verder gaan. Deze aanpassing werkt ook prima als archieffunctie dankzij de metadata die hier worden toegevoegd.

Aangezien het hier om het wegvallen van een bepaalde waarneming handelt, is het ook mogelijk om meerdere zintuigen tegelijk te prikkelen. Niet alleen zicht en gehoor, maar randapparatuur kan ook informatie of indrukken voelbaar maken, invoer via stem of ander lichaamsdeel dan uw handen mogelijk maken. Het is altijd beter om stil te staan bij de mogelijkheden van een toepassing voor alle gebruikers, in plaats van losse oplossingen te implementeren.

Natuurlijk is presenteren van uw Multimedia via SMIL niet alleen een zaak van de ontwerper, maar ook afhankelijk van de gebruikte player en Browser bij de gebruiker. De ontwerper kan via toepassing van SMIL, Stylesheet, geluid, beeld of tekst de benodigde Captions (compleet met mogelijkheid tot testen) aanbieden, maar dat houdt niet automatisch in dat de gebruiker hier mee overweg kan. De bezoeker moet dus kunnen beschikken over een player of agent die de aangeboden informatie kan verwerken en (indien nodig) instellingen kan overschrijven.

Met de huidige technologie is het mogelijk om informatie in braille weer te geven, tekst en beeld op het scherm te vergroten, informatie voor te lezen en de stem bij de bediening te gebruiken, zodat niet alles aan de zijde van de site moet worden ingesteld. Wat dus overblijft, is het aanbieden van de mogelijkheid om zelf geluid aan te kunnen passen, delen van de presentatie te kunnen vergroten, pauzeren of stoppen en te kunnen herhalen. Hiermee biedt u voldoende hulp aan de gebruiker om in een eigen tempo een volledig toegankelijke presentatie te bekijken.

Om aan bovenstaand tegemoet te komen biedt SMIL volledige ondersteuning aan alle HTML-varianten waaronder  XML. Hier volgen twee voorbeelden ter illustratie:

1 Discreet

Hierbij speelt de factor tijd geen rol. Multimedia wordt toegankelijk gemaakt door het toepassen van het Alt attribuut of het Longdesc-element. Zo blijft de site bestuurbaar, ook al staat het weergeven van afbeeldingen of geluid uit. Er wordt altijd een beschrijving van het gemiste onderdeel aangeboden.

2 Continu

Het begrijpen van tekst is bij elke gebruiker verschillend. Het tempo van de presentatie moet dus aanpasbaar zijn aan de wensen van de gebruiker. SMIL-elementen als Par (parallel) en Seq (sequential) helpen hierbij.

[WAI-WEBCONTENT], Checkpoint 1.4, Priority 1, toont aan dat een alternatieve tekst de meest gangbare eerste stap is. Tekst kan immers door hulpmiddelen worden voorgelezen, voelbaar gemaakt, of als audio worden aangeboden. [WAI-WEBCONTENT], Checkpoint 1.3, Priority 1.

In plaats van tekst kunt u bijvoorbeeld ook een extra filmpje gebruiken, waarin de inhoud van de presentatie in gebarentaal wordt weergegeven. En/of een geluidsbestand waarin de inhoud in simpele bewoordingen wordt uitgelegd.

Bij de ontwikkeling van de SMIL-taal is zoveel mogelijk getracht de logica van HTML te volgen. Het gebruik van Title en uitgebreide Metadata helpen de agents bij de gebruiker om snel de informatie aan te passen. [WAI-WEBCONTENT], Checkpoints 13.2, Priority 2 en Guidelines 12 en 13 in het algemeen.

Het is niet de bedoeling om een complete uiteenzetting van de taal te geven. Wel kunnen we een voorbeeld van de syntax geven:

<video src=”http://www.blindict.nl/smil1.avi”
title=”SMIL: Demo1″
alt=”Dit is een demo van een video die met SMIL toegankelijk wordt gemaakt”
abstract=”Deze film beschrijft de mogelijkheden van SMIL voor het aanbieden van toegankelijke Multimedia aan gebruikers met een handicap.”
longdesc=”http://www.blindict.nl/smil1-description.htm”/>

Als hier een audio-track en alternatieve tekst wordt toegevoegd ziet de code er als volgt uit:

<par>
<audio alt=”Uitleg van SMIL middels een Audiotrack”
src=”smil.r”/>
<video alt=”Uitleg van SMIL middels een Video-bestand”
src=”smil.rm”/>
<textstream alt=”Uitleg van SMIL via een tekstbestand”
src=”smil.rt”/>
</par>

In dit voorbeeld zijn de captions niet uit te zetten. Wanneer u echter het Element Textstream Test Captions aan heeft staan, is het mogelijk om uit te vragen of de gebruiker de optie op de Client ondersteunt. Op deze wijze kunnen ook zaken als meertalige ondersteuning worden geboden zonder dat de al aanwezige aanpassingen ten behoeve van de toegankelijkheid worden overschreven.

De meest bekende toepassing van SMIL zijn de Daisy-boeken: www.daisy.org.

Daisy is de huidige standaard voor het digitale gesproken boek. Hierbij worden MP3-bestanden door SMIL geïndexeerd en zijn ze (net als bij een gewoon boek) met een Daisy-player per bladzijde af te luisteren. Het is ook mogelijk om via een tekst-versie van het gesproken boek op trefwoorden te zoeken en sneller door een Appendix te navigeren.

Op Internet wordt meestal de datastructuur van Realmedia tezamen met SMIL gebruikt:
Real Media en Audio (.RM.RA) zijn samen met Realtext (.RT) en Realpix (ondersteuning van Graphics) veruit de leidende groep.

Microsoft werkt ook aan een implementatie van SMIL in de Mediaplayer, maar hier is door ons nog weinig gevonden wat bruikbaar is.  Bestanden als MP3, WAV, AVI en AU worden probleemloos door SMIL ondersteund.

Als laatste wil ik de Smil-Player van het CWI noemen. Deze maakt gebruik van XHTML en Smil 2.0. Meer informatie is te vinden op: www.cwi.nl/~media/SMIL/Tutorial/.

Algemene informatie van het W3C over SMIL: www.w3.org/AudioVideo/

Zodra er nieuwe ontwikkelingen zijn zal dit artikel worden aangepast.